"Jest w orkiestrach dętych jakaś siła" - tak brzmią słowa piosenki nuconej w dzisiejszych czasach. Być może taką siłę odczuwała pilźnieńska młodzież jeszcze pod zaborem. Myśl tą jednak tłumiła i zgniatała troska o byt w ciężkich czasach I wojny światowej. Nadzieja lepszej przyszłości zabłysła dopiero w Zmartwychwstałej Ojczyźnie - po zwycięstwie oręża polskiego odniesionego w wojnie z najeźdźcą bolszewickim w 1920 roku. Uchwalona 17 marca 1921 roku przez Sejm Konstytucja rozwesela lud polski.

Pieśni dziękczynne i muzyka polska rozbrzmiewają po kraju ojczystym, wzrasta i potężnieje siła Narodu. W odrodzonej Ojczyźnie powstają swojsko brzmiące różne instytucje, odradza się pieśń i muzyka polska. W pracy ku odrodzeniu się Ojczyzny nie pozostaje w tyle i młodzież pilźnieńska z inicjatywy, której i przy wydatnej pomocy starszych obywateli tutejszych zawiązuje się na zebraniu 13 listopada 1921 r. Komitet, który postanawia założyć w Pilźnie orkiestrę dętą w sile 20 ludzi, brak, bowiem takiej dawał się silnie odczuwać.

Praca Komitetu szła w kierunku zjednywania dla mającego powstać Towarzystwa Muzycznego członków, oraz uzyskania odpowiednich funduszy na zakup instrumentów muzycznych. Kilku miesięczna, intensywna praca Komitetu daje pozytywne rezultaty. Komitet zjednał sobie stu kilku dziesięciu członków wspierających, oraz 20 członków czynnych i zebrał z urządzanych przez siebie zabaw, przedstawień, oraz datków mieszkańców, oraz Rodaków Pilźnian z Ameryki pokaźną kwotę 136,374 marki polskie. W dniu 3 marca 1922 r. Komitet zwołał zebranie, na którym uchwalono statut i wybrano na okres dwóch lat Zarząd Towarzystwa w osobach:

1.  Ludwik Szwajkowski - prezes
2.  Mieczysław Singel
3.  Aleksander Józef Radoniewicz - członek Wydziału
4.  Alfons Prusak
5.  Kazimierz Berkowski
6.  Roman Mossoń
7.  Franciszek Knajzel
8.  Ludwik Cieśla - wiceprezes
9.  Michał Węgrzyn

Na tym zebraniu uchwalano nazwę zespołu muzycznego jako "Orkiestra Lutnia" oraz nazwę Towarzystwa na "Towarzystwo Muzyczne Lutnia" w Pilźnie. Zapoczątkowaną przez Komitet pracę przejmuje w dniu 25 maja 1922 r. po zatwierdzeniu przez Województwo w Krakowie statutu Pierwsze Wolne Zebranie członków Towarzystwa, które z dniem tym rozpoczyna byt.

Dzień 25 maja 1922 r. jest dniem, gdy oficjalnie w Pilźnie powstała "Lutnia". W czasie swego powstania Towarzystwo liczyło 146 członków wspierających oraz 40 członków czynnych. Każdy z członków otrzymywał legitymację członka wspierającego lub członka czynnego. Znaczny ubytek członków wspierających datuje się od chwili zwinięcia w 1931 r. władz powiatowych i wyjazdu części inteligencji urzędniczej. W dniu 15 czerwca 1922 r. Zarząd Towarzystwa zakupił 25 instrumentów muzycznych na orkiestrę dętą oraz potrzebne przybory muzyczne kosztem 599 tysięcy marek polskich. Próby muzyczne odbywały się 2 - 3 razy tygodniowo. Pierwszy występ "Orkiestry Lutnia" miał miejsce 22 października 1922 r. na uroczystym poświęceniu instrumentów. Od tego czasu orkiestra bierze udział we wszystkich uroczystościach narodowych, kościelnych oraz lokalnych. Prócz orkiestry dętej od 1926 r. istnieje chór początkowo męski, następnie zamieniony na chór mieszany. Obydwa zespoły tak orkiestra dęta jak i chór rozwijają się pomyślnie. Dyrygentem orkiestry został pan Roman Henda.

Mój opis powstania i działalności "Towarzystwa Muzycznego Lutnia" to jedno dziesięciolecie być może najokazalsze w tym okresie powstania 15 maja 1922 r. do obchodów jego 10 rocznicy 10 lipca 1932 r.

Na tę uroczystość towarzystwo funduje piękną tarcze pamiątkowe, gwoździe oraz na pięknych i ozdobnych zaproszeniach sprowadza dostojnych gości nie tylko z Pilzna, ale z niemal całej Polski. Następnego dziesięciolecia już nie było, gdyż przeszkodził okres okupacji hitlerowskiej, po której nastał okres rządów komunistycznych, a te nie były skore do wskrzeszenia przedwojennych upodobań naszych dziadków i ojców. Dnia 25 maja 2002 roku minęło 80 lat od tego wydarzenia, być może zapomniana rocznica, ale odżywa w 2004 r., gdy nasz gród Pilzno obchodzi uroczystość 650 lat nadania Praw miejskich.

W dniu 12 czerwca 2004r. odbyło się pierwsze spotkanie grupy inicjatywnej reaktywującej Towarzystwo Muzyczne "LUTNIA".
W skład grupy weszli:

1.  Ks .Proboszcz Józef Jabłoński
2.  Ks. Prałat Julian Galas
3.  P. Jan Gałuszka
4.  P. Leszek Desoń
5.  P. Aleksander Sas
6.  P. Marek Wojtuła
7.  P. Anna Mazurkiewicz
8.  P. Zofia Mossoń
9.  P. Jan Bugajski
10.  P. Stanisław Tomasiewicz
12.  P. Andrzej Kozik
13.  P. Leokadia Krzak
14.  P. Zygmunt Kopeć

Przewodniczącym grupy inicjatywnej został Pan Leszek Desoń. Zamiarem grupy jest reaktywowanie towarzystwa Muzycznego "LUTNIA".